قبل از اینکه بدانیم انواع  سازه پرکاربرد گلخانه کدام‌ها هستند باید اول بدانیم به چه سازه ای گلخانه میگویند.

گلخانه به فضای محدودی گفته می‌شود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان در نواحی مختلف را در چهار فصل فراهم می کند. در واقع گلخانه ساختاری است که با مواد پوششی شفاف یا نیمه شفاف پوشیده شده است. گلخانه محصولات کشاورزی می تواند تمام یا بخشی از عوامل مؤثر در رشد را کنترل کند.

گلخانه به اندازه کافی بزرگ است که یک فرد به همراه ابزار کشاورزی در آن به راحتی حرکت  کند. به عبارت دیگر گلخانه یک ساختار غیر طبیعی است که شرایط بهینه را برای رشد و تولید محصول کشاورزی مورد نظر در طول سال فراهم می‌کند. شرایط درونی گلخانه به وسیله فاکتور های رشد مانند نور، دما، رطوبت و ترکیب هوا کنترل می‌شود که این عوامل می تواند در افزایش تولید مؤثر باشد. بنابراین عملکرد گلخانه ایجاد کردن شرایط لازم و موردنیاز برای رشد و پرورش محصولی معین است. گلخانه‌ها را می‌توان از لحاظ کاربرد به دسته های مختلفی تقسیم کرد.

انواع سازه گلخانه

معمولا سازه‌های گلخانه‌ها با توجه به نوع کاربرد، نوع محصول تولیدی، نوع شکل ظاهری و … در سازه‌های مختلفی ساخته می‌شوند و مهم ترین و پر کاربردترین این طرح‌ها سازه‌های زیر است.

گلخانه‌های تونلی 

گلخانه‌های شیشه ای

گلخانه‌های ایرانی

گلخانه اسپانیایی

این سازه‌ها با توجه به قطعات و پروفیل‌ها و… به کاربرده شده در سازه گلخانه ، به دو دسته گلخانه‌های اسپانیایی و طرح اسپانیایی دسته بندی میشوند که قابلیت اجرا با پوشش هایی همچون پلاستیک ، پلی کربنات و ورقهای فلزی و … را دارند.

مهم‌ترین مزایای این طرح

حذف قطرات ناشی از تقطیر رطوبت داخل گلخانه (گاتیک بودن و عدم سیم کشی)

استفاده بهینه از نور خورشید

تهویه بسیار مناسب

استحکام و زیبایی

کنترل اقلیم راحت تر( حجم هوای بیشتر کمک میکند تا کاهش و افزایش دما کندتر صورت گیرد و تنش کمتری به گیاه وارد شود)

کم کردن سطح برف نشین سازه در سرتاج و امکان تبدیل گلخانه به چند واحد مجزا جهت کشت‌های مختلف

قابلیت اجرا دریچه در سرتاج جهت تهویه بهتر و هم‌چنین در دیواره های جانبی

مناسب برای هر دو اقلیم های سرد و گرم

و همچنین قیمت تمام شده بسیار مناسب‌تر از نمونه های وارداتی

سازه گلخانه‌ تونلی

یکی دیگر از سازه‌های گلخانه سازه تونلی است. این سازه‌ها در ابعاد تقریبی ۶ الی ۱۲ متر در عرض و ۲ الی ۴ در ارتفاع، با توجه به محصول مورد نظر، اقلیم و توپوگرافی منطقه و… طراحی می‌گردد.

گلخانه‌های تونلی بیشتر برای کشت گل‌های آپارتمانی و فصلی و دائمی ، گیاهان دارویی و واین دسته از این گیاهان استفاده می‌شود ولی با توجه به قیمت تمام شده پایین این سازه‌ها، می‌توان کشت خاکی هم انجام داد.

گلخانه تونلی به دلیل کوچکتر بودن ابعاد گلخانه نسبت به سایر گلخانه‌ها سریعتر گرم می‌شود و مصرف انرژی کمتری دارد و هم‌چنین با تهویه سریعتر انجام می‌شود.

از انواع سازه های گلخانه های تونلی می‌توان به : کوآنست ، کوآنست پایه دار ، تونلی پیوسته، قوس گاتیک، گاتیک پایه‌دار و کوانست طرح چین، اشاره کرد. در این سازه‌ها جنس ، ضخامت لوله‌های به کار برده شده ، طراحی و نوع شبکه دستک و پل‌ها در طراحی ها مورد توجه قرار می‌گیرند.

سازه گلخانه-سقف هشتی گلخانه-سازه گلخانه سقف هشتی-انواع سازه گلخانه-ساخت گلخانه

سازه گلخانه با سقف هشتی

سقف استاندارد یا هشتی یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های مورد استفاده در کشت محصولات زراعی است. شیب سقف با توجه به تابش و بارش بار متغیر است (معمولا بین ۱۵ تا ۳۵ درجه متفاوت است). ابعاد عرض ۶-۱۲ متر است (حتی بالاتر) برای طول متغیر. ارتفاع محدوده جانبی بین ۲.۰ متر تا ۲.۵ متر و ۳.۰ متر تا ۳.۵ متر. تهویه این گلخانه‌ها در یک ردیف بدون مشکل می‌باشد.

مزایای سازه گلخانه با سقف هشتی:

• ساخت پیچیدگی کم و متوسط.

• استفاده از مواد ارزان قیمت بسته به منطقه (قطب‌های اکالیپتوس و چوب، کاج، و غیره)

• تهویه جانبی و پنجره‌های سقف آسان است.

• مناسب برای هر دو پوشش مواد انعطاف‌پذیر و سفت و سخت.

• امکانات برای تخلیه آب باران و برف طراحی شده است.

سازه گلخانه-سازه سقف کمان-انواع گلخانه-سقف گلخانه کمان

سازه گلخانه با سقف کمان

استفاده از این نوع گلخانه به علت قابلیت بیشتر آن برای کنترل میکرو آلودگی، مقاومت آن در برابر بادهای زیاد و نصب سریع با ساختارهای پیش ساخته است. ستون‌ها در این سازه‌ها با فواصل ۳ یا ۵ متر از یکدیگر قرار می‌گیرند و توسط لوله‌ها که به صورت قوص ایجاد شده‌اند به یکدیگر متصل می‌شوند. حداقل ارتفاع ۳.۵ متر و حداکثر ارتفاع می‌تواند نسبت به شرایط تا ۱۲ متر نیز ساخته شود.

از مزایای و معایب این سازه‌ها می‌توان به پارامتر‌های زیر اشاره نمود:

• انتقال عالی نور خورشید

• حجم هوای داخلی زیاد.

• مقاومت خوب در برابر باد.

• فضای داخلی کاملا بهینه که امکان جابجایی آسان، خاک برداری مکانیکی، رانندگی محصول و غیره را فراهم می‌کند.

• ساخت پیچیدگی‌های متوسط ​​تا کم (به علت دسترسی به عناصر پیش ساخته)

گلخانه های شیشه ای

گلخانه شیشه ای از پر هزینه ترین گلخانه های صنعتی محسوب می‌شوند اما  در عین حال از مقاوم ترین نوع سازه های گلخانه نیز میباشند. از ویژگی های این سازه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

یکپارچه ، با قابلیت بالای عبور نور و حرارت ( این دو خصوصیت را هم میتوان از محاسن و هم از معایب گلخانه هایی با پوشش شیشه برشمرد )

طول عمر بالا

قابلیت نصب انواع تجهیزات

در مناطق سردسیر و کم نور دارای کارایی بالایی میباشند .

شیشه های این گلخانه ها به صورت ساده ، سکوریت ، تک جداره ، دو جداره و پراکنشی عرضه و به انتخاب مشتری ، جایگذاری و اجرا می شوند ( شیشه مورد استفاده در گلخانه ها از نوع حرارتی (Tempered glass) به دلیل استحکام بالاتر میباشد ) که این شیشه ها با نوارهای epdm و یا با چسبهای مخصوص ، آبندی می شوند.

گلخانه شیشه ای به چند صورت VENLO ، WIDE SPAN ، و Gear saw قابل تولید و اجرا هستند.

مقاوم در برابر بادهای شدید و بارش برف می باشد.

ابعاد استاندارد این نوع سازه های گلخانه ۸ متر می باشد.

ارتفاع آنها تا زیر ناودان ۴ متر، ۴٫۵ متر و ۵٫۵ متر می باشد.

ارتفاع نهایی سازه ( ارتفاع سرتاج ) نیز ۵٫۵۰ متر، ۶ متر و ۶٫۳۰ متر است.

سازه گلخانه های ایرانی

سازه های گلخانه ایرانی در سه نوع  تیپ A، تیپ B و تیپ C  دسته بندی می شوند.

گلخانه ایرانی تیپ A سیرکولار:

گلخانه ایرانی تیپ A دارای چهار نوع شبکه بندی در دستکها و پلها می‌باشند: ساده، ساده دستکدار، پیشرفته و پیشرفته دستکدار با اسکلت سیرکولار (قوس کمان حدودا نیم دایره) ، مولتی اسپن (به صورت چند دهانه ای) و پرتابل، که با عرضهای ۸ و ۸/۵ و ۹ و ارتفاع ۴/۸۰ متر قابلیت تولید و اجرا دارد. این گلخانه ها از مقاومت کمتری نسبت به سایر گلخانه های صنعتی هستند.

گلخانه ایرانی تیپ B :

دارای چهار نوع شبکه بندی در دستکها و پلها می‌باشند: ساده، ساده دستکدار، پیشرفته و پیشرفته می باشد. دستکدار با اسکلت سیرکولار (قوس کمان حدودا نیم دایره) ، مولتی اسپن (به صورت چند دهانه ای) و پرتابل، که با عرضهای ۸ و۸/۵ و ۹ و ارتفاع ۵ متر قابلیت تولید و اجرا دارد. مقاومت سازه‌ها نسبت به باد تا ۷۰ کیلومتر و نسبت به بارهای زنده تا ۳۰ kg/m2 است . مقاومت این سازه‌ها مشروط به روشن بودن سیستم حرارتی و بسته بودن دریچه هاست. در تیپ B گلخانه های ایرانی ستونها از جنس پروفیل گالوانیزه گرم ۷۰*۷۰ و ۶۰*۶۰ به فاصله ۳ متر از یکدیگر و ارتفاع ۴ متر ،

گلخانه ایرانی تیپ C :

سازه گلخانه ایرانی تیپ C در دو سبک گاتیک و سیرکولار با اسکلت مولتی اسپن و پرتابل از سایر گلخانه های ایرانی، مقاومتر و با ارتفاع بلندتر و تهویه بهتری طراحی شده است که با عرضهای ۸ و ۸/۵ و ۹ و ارتفاع ۶ متر قابلیت تولید و اجرا دارد.

اسکلت این گلخانه‌ها از مقاومت مناسبی برخوردارند البته میزان آن کمتر از حالتیست که متناسب منطقه و توسط نرم‌افزار محاسبه و طراحی میشود، این مقاومت نسبت به بار باد و برف، مانند اکثر گلخانه‌های کشور بدون محاسبه نسبت به منطقه طراحی میشوند، که این امر موجب قیمت مناسبتر و البته وابستگی مقاومت سازه گلخانه به میزان گرمایش و… فضای گلخانه میشود.